جیاوازی چییه له نێوان دۆستایه‌تی كردنی كافران وپشتگرتنیان؟ وه‌چۆن لێكیان جیابكه‌ینه‌وه؟نووسینی شێخ علی الخضیر _خوا ئازادى بكات_
ئه‌مه وه‌ڵامی پرسیارێكه له شێخ كرابوو له "منتدی السلفیون"
وه‌رگێڕانی: پێشه‌نگ عبد الله
جیاوازی نێوان دۆستایه‌تی وپشتگرتنی بێباوه‌ڕان
• پشتگرتنی كافران:
ئه‌مه‌یان كوفری گه‌وره‌یه و ڕوونكردنه‌وه(تفصیل)ی تێدا نییه، وه پشگرتنی كافرانیش چوار جۆره:
١- خۆشویستنی كافران له‌به‌ر دینه‌كه‌یان:
وه‌كو ئه‌وه‌ی دیموكراسییه‌كانی له‌به‌ر دیموكراسییه‌ت خۆشبوێت وپه‌رله‌مانتارانه یاسادانه‌ره‌كان ونوێخوازه‌كان وقه‌ومییه‌كان وهاوشێوه‌كانیانی خۆشبوێت... له‌به‌ر ته‌وه‌جوهات وعه‌قیده‌كانیان، ئه‌مه كافره به كوفری پشتگرتن، خوای گه‌وره ده‌فه‌رمووێ: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ ...} واته(ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه جووله‌که و گاوور مه‌که‌ن به پشتیوان و خۆشه‌ویستی خۆتان ئه‌وانه هه‌ندێکیان دۆستی هه‌ندێكیانن، ئه‌وه‌تان ئه‌وان بکات به پشتیوان و دۆست ئه‌وه به‌ڕاستی ئه‌و که‌سه له‌وانه)، چونكه یه‌ك له واتاكانی "ولی" واته خۆشویست یا هه‌وادار، ابن الأثیر وایفه‌رمووه له النهایة[5/228].
٢- پشتگرتنی سه‌رخستن ویارمه‌تیدانیان:
هه‌ر كه‌سێك یارمه‌تی كافران بدات له دژی موسوڵمانان ئه‌وا ئه‌و كه‌سه كافرێكی موڕته‌دده، وه‌كو ئه‌و كه‌سه‌ی یارمه‌تی نه‌صڕانی ویه‌هووده‌كان ده‌دات دژی موسوڵمانان، خوای گه‌وره ده‌فه‌رمووێ: { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ ...}، ئه‌وه‌ی ده‌یه‌وێ زیاتر بێته ناو بابه‌ته‌كه با بگه‌ڕێته‌وه بۆ كتێبه‌كه‌ی شێخ ناصر الفهد به ناوی "التبیان فی كفر من أعان الأمریكان"، چونكه ئه‌و كتێبه باشترین نووسراوه له‌و بابه‌ته، وكاری ئه‌هلی ئیڕجاء سه‌رت لێنه‌شێوێنێت وسه‌رسامت نه‌كات.
٣- پشتگرتنی هاوپه‌یمانی:
هه‌ر كه‌سێك له‌گه‌ڵ كافران هاوپه‌یمانی بكات وپه‌یمانیان له‌گه‌ڵ ببه‌ستێت بۆ سه‌رخستنیان، ئه‌گه‌ر بێت وبه‌كرده‌وه‌ش سه‌ریان نه‌خات وسه‌رخستنه‌كه ڕوونه‌دا، به‌ڵام به‌ڵێنی داوه به‌سه‌رخستنیان وپاڵپشتیكردنیان وپه‌یمانی له‌سه‌ر ئه‌وه له‌گه‌ڵ به‌ستوون، خوای گه‌وره ده‌فه‌رمووێ: { أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نَافَقُوا يَقُولُونَ لِإِخْوَانِهِمُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَئِنْ أُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَلَا نُطِيعُ فِيكُمْ أَحَدًا أَبَدًا وَإِنْ قُوتِلْتُمْ لَنَنْصُرَنَّكُمْ......} واته (ئایا سه‌رنجت نه‌داوه له‌وانه‌ی که دووڕوو بوون و به‌برا بێباوه‌ڕه‌کانیان له خاوه‌ن کتێب ده‌ڵێن: ئه‌گه‌ر ئێوه ده‌ربکرێن ئێمه‌ش له‌گه‌ڵتاندا ده‌رده‌چین، هه‌رگیز دژی ئێوه به‌قسه‌ی که‌س ناکه‌ین، خۆ ئه‌گه‌ر جه‌نگتان دژ بکرێت ئێمه پشتیوانیتان لێ ده‌که‌ین)، كه ئه‌مه هاوپه‌یمانییه‌ك بوو له‌نێوان مونافیقان وهه‌ندێك له یه‌هوودی شاری مه‌دینه.
القاسم بن سلام له الغريب [3/142] دا ده‌ڵێت: (إنه یقال للحلیف "الولي") واته به هاوپه‌یمان ده‌وترێ پشتیوان، وه‌هه‌روه‌ها ابن الأثیر له "النهایة"دا له [5/228] هه‌مان شت ده‌ڵێت، نموونه‌ی ئه‌مه‌ش ئه‌و هاوپه‌یمانێتییانه‌یه له دژی جیهاد وموجاهدان ده‌به‌سترێ، كه به درۆ وبوهتان ناوی ده‌به‌ن به "تیرۆر".
٤- پشتگرتنی ڕازیبوون:
وه‌كو ئه‌و كه‌سه‌ی حوكم به دیموكراسییه‌ت بكات وه‌كو كافران وه په‌رله‌مان وئه‌نجوومه‌نی یاسادانان ولێژنه وده‌سته‌ی وه‌ك هی ئه‌وان دابنێت، ئه‌وه‌ی وابكات ئه‌وا پشتیانیگرتووه، ئه‌مه‌ش پێشه‌واكانی ده‌عوه‌ی نه‌جدی به جوانترین ڕوونكردنه‌وه ڕوونیان كردۆته‌وه، به‌ڵكو كتێبیان نووسیوه له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ی كه ڕازی ده‌بن به كافران له‌سه‌ر شرك وكوفره‌كانیان، شێخ سلیمان بن عبد الله بن محمد بن عبد الوهاب كتێبی "الدلائل"ی نووسیوه كه ناونراوه به "حكم موالاة أهل الإشراك"، شێخ حمد بن عتیق كتێبی "النجاة والفكاك من موالاة المرتدین وأهل الإشراك"ی داناوه.
هه‌ر یه‌ك له‌و چوار پشتگرتنه‌ی سه‌ره‌وه هه‌ر كه‌سێك ته‌نها به ئه‌نجامدانی كافر ده‌بێت، بێ سه‌یركردنی بیر وباوه‌ڕی، نه‌ك وه‌ك ئه‌وه‌ی ئه‌هلی ئیرجاء ده‌یڵێن.
• به‌ڵام دۆستایه‌تیكردن:
ده‌بێته دوو به‌ش:
١- به‌شێك هه‌ر به پشتگرتن ناوده‌برێ:
ئه‌ویش ئه‌و به‌شانه‌یه كه پێش ئه‌وه باسمان كرد، وه‌زۆر جاریش به دۆستایه‌تی گه‌وره یا دۆستایه‌تی ڕه‌ها یا گشتی ناوده‌برێت، هه‌موو ئه‌وانه وشه‌ی هاوتای پشتگرتنن.
٢- دۆستایه‌تی بچووك یا موقه‌ییه‌د:
ئه‌مه‌ش هه‌ر شتێكه خۆشه‌ویستی وبه‌دڵداچوونی كافرانی تێدابێت، له ڕێزگرتنیان یا به‌پێشخستنیان له مه‌جلس یان به كرێكار وه‌رگرتنیان یا نموونه‌ی ئه‌و كارانه، ئه‌مه تاوانه، وله تاوانه گه‌وره‌كانیشه، خوای گه‌وره ده‌فه‌رمووێ: { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاءَ تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ....} واته(ئه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه دوژمنانی من و دوژمنانی خۆتان مه‌که‌نه دۆستی خۆتان، خۆشه‌ویستی و سۆزی خۆتانیان بۆ ده‌رده‌بڕن)، خوای گه‌وره ده‌ربڕینی خۆشه‌ویستی به دۆستایه‌تی ناوناوه وبه كافری دانه‌ناون به‌ڵكو به‌ناوی ئیمانه‌وه بانگی كردوون.
ئه‌م ئایه‌ته عومه‌ری كوڕی الخطاب _رضی الله عنه_ ته‌فسیری كردووه له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سه‌ی نووسه‌رێكی نه‌صڕانی لای خۆی دابمه‌زرێنێ كاتێك عومه‌ر _رضی الله عنه_ سه‌رزه‌نشتی أبو موسای ئه‌شعه‌ری كرد _رضی الله عنه_ چونكه نووسه‌رێكی نه‌صرانی لای خۆی دامه‌زراندبوو، ئه‌وه‌ی ده‌یه‌وێ به قوڵی بچێته ناو ئه‌و مه‌سه‌له‌یه با بگه‌ڕێته‌وه سه‌ر كتێبی "أوثق عری الإیمان"ی شێخ سلیمان بن محمد بن عبد الوهاب له "مجموعة التوحید"، ونامه‌ی "موالاة"ی عبد اللطیف بن عبد الرحمن له "مجموع الرسائل والمسائل".
تصنيف : بابەتى شەرعى,عەقیدەی ئیسلامی
